Elinde Antalya’nın çeşitli ilçelerinden getirilen ürünlerin bulunduğu bir sepetle kürsüye çıkan Kaya,
“Çiftçimiz bu bereketli ürünleri yetiştiriyor ama karşılığını alamıyor” dedi.
“Fiyatlar yarıya düştü, maliyetler %80’e dayandı”
Kaya, domates, salatalık, patlıcan ve biberde fiyatların geçen yıla kıyasla yarı yarıya düştüğünü, buna karşın mazot, gübre, fide ve işçilik maliyetlerinin %40–80 arttığını söyledi.
Kaş’ın Çavdır Mahallesi’nde bir biber üreticisiyle konuşan Kaya, çiftçinin sözlerini şöyle aktardı:
“1 kilo biberi 9–10 liraya satıyorum, bir ekmek alamıyorum.
1 kilo sivri biber bir çay parası etmiyor.”
Kaya ayrıca Antalya’da yaşanan çarpıcı fiyat uçurumuna dikkat çekerek:
“Dışarıda bir kahve 100–120 lira; çiftçi bir kahve içebilmek için 10 kilo sivri biber satmak zorunda kalıyor.” dedi.
“Çiftçi 8–10 liraya satıyor, zincir markette aynı ürün 3–4 katı”
Kaya, çiftçinin en büyük kırgınlıklarından birini de şöyle anlattı:
“Çiftçi dibindeki zincir markette kendi malını 3–4 katı fiyat farkıyla görünce kahroluyor.
Çiftçi ucuza satıyor, tüketici pahalıya alıyor.
Ne üretici memnun, ne tüketici memnun.”
“İhracatta büyük daralma var”
Kaya, Türkiye’nin en önemli pazarlarından Ukrayna’nın gümrük vergisini %10’dan %35’e çıkardığını, bunun ihracatı daralttığını söyledi.
Güncel verilere göre:
• Yaş meyve–sebze ihracatı: %23 düşüş
• Türkiye domates ihracatı: %24 düşüş
• Ukrayna’ya domates ihracatı: %40 gerileme
• Rusya’ya ihracat: %21 kayıp
Kaya, “Bu pazar sorunu çözülmezse çiftçi ürettiğini satamaz; seneye birçok üretici ekim yapamaz hâle gelir” dedi.
“Tarımda nakit akışı çöktü”
Tarım sektöründe ciddi bir finansman sıkıntısı olduğunu vurgulayan Kaya:
“Piyasada nakit dönmüyor. Herkes vadeli çalışıyor.
Komisyoncudan ihracatçıya, çiftçiden zirai ilaç bayisine kadar herkes büyük bir sıkışıklık içinde.” dedi.
Sektörde yaygınlaşan “ters valör” uygulamasını da anlatan Kaya:
“Ürünü 10 liraya vadeli alıp, nakit ihtiyacı için 5 liraya peşin satıyorlar.
İnsanlar zarar ederek nakit yaratmaya çalışıyor.”ifadelerini kullandı.
Kaya, çiftçinin masraflarını kısmak zorunda kaldığını belirterek:
“Çiftçi gübreyi kısıyor, ilacı azaltıyor, tarlaya boş su veriyor.
Bu tablo sürdürülemez.”
“Ukrayna krizini çözün, üreticiye pazar bulun”
Konuşmasını hükümete sert bir uyarıyla bitiren Kaya:
“Üreticinin ürününe pazar bulun.
Ukrayna krizini çözün.
Tarımdaki finansman sıkışıklığını gidermek için devlet bankalarını derhal devreye sokun.
Aksi hâlde büyük iflaslar olur, tarım çöker, bedelini tüm Türkiye öder.”dedi.